Depreme Dayanıklı Daire Seçimi Nasıl Yapılır?

Depremler, yıkıcı özelliklere sahip olabilecek ve neredeyse Türkiye’nin her yerinde karşılaşabileceğiniz doğal afetlerdir. Depreme dayanıklı daireler seçmek, son zamanlarda meydana gelen ve büyük yıkımlar ve kayıplara neden olan depremlerden dolayı çok daha önemli hale geldi. Yaşam alanımız olan bu yapıların depreme dayanıklı olması, bizim ve sevdiklerimizin yıkıcı depremlerden hiç hasar almayarak ya da en az hasar alarak kurtulmamızı sağlar. Depreme dayanıklı daire seçimlerinizde dikkat etmeniz gereken maddeleri bu yazımızda topladık.

Deprem Yönetmeliğine Uygunluk ve Zemin Etüd Raporları

Bir yapının depreme dayanıklı olup olmadığının anlaşılması için deprem yönetmeliklerine uygun olup olmadıklarına bakılır. Deprem yönetmeliklerinde binanın yapım ve tasarım aşamasında dikkat edilmesi gereken bir çok madde listelenmiştir. Bu yapıları tasarlayacak ve inşa edecek her kişinin bu maddelere kanun gereği uyması beklenir. Bu maddelerde; yapının yerleşimi, kaç katlı olmasının daha uygun olduğu, kullanılması gereken malzemelerin kaliteli olmasına yer verilmiştir.

Bina yapı ruhsatları, inşa edilmiş veya edilecek yapıların depreme dayanıklılık bakımından her bilgiyi eksiksiz içermektedir, yapı ruhsatları olmadan bir binanın inşaatına başlanamayacağından, her bina için sorgulayabileceğiniz ruhsatlardır. Depreme dayanıklı daire seçimizde binalarınızın yapı ruhsatlarını belediyelerden başvuru ile temin edebilirsiniz.

Zemin etüd raporları ise deprem yönetmelikleri kadar önemlidir, bu raporlar sayesinde yapının oturduğu zemini ve yapının oluşabilecek depremlerden en az hasar almasını sağlayacak şekilde malzeme kullanılmasına ve inşa edilmesine rehber olur. En son 2019’da çıkan deprem yönetmeliğini, zemin etüd raporunu ve binanın ruhsatını inceleyerek bu konu hakkında daha fazla bilgi alabilir ve mühendislere ve mimarlara danışarak yapının depreme dayanıklı olup olmadığını öğrenebilirsiniz.

Binaların Yapısal Tasarımı

Yapısal tasarım, bir yapının depreme dayanıklılığı açısından kritik rol oynar. Bunun içinde; yapının kolon-kiriş yerleşimi, inşa aşaması ve kullanılan malzemeler vardır. Betonarme yapılar, genelde en yaygın olan ve sağlam nitelendirilen yapılardır. Türkiye’nin birçok bölgesinde betonarme yapılar çok yaygın kullanılsa da, daha önce de belirttiğimiz gibi kullanılan betonun kalitesinden dolayı büyük farklılık gösterir; C25 seviyesinin altındaki betonların kullanıldığı binaların tercih etmemeniz gerekir. Çelikle güçlendirilmiş yapılar bilinen en kaliteli ve dayanıklı yapılardır. Çeliklerin hafif ve dayanıklı olması, herhangi bir binayı çok daha sağlamlaştıracağından, yapıda kullanılmış olması ve ne oranda kullanılmış olması çok önemlidir.

Malzeme seçimleri dışında yapıların bodrum ve giriş katları da gözle görülür farklar yaratır. Taşınmak istediğiniz yapının bodrum katlarını, tesisatların ve yapı malzemelerinin güvenliği açısından önemlidir. Çünkü tesisatların korunmamış olması, yapı malzemelerinin zamanla paslanmasına ve güçsüzleşmesine neden olur. Bodrumlarınızın rutubetli olup olmadığından bunu anlayabilirsiniz. Giriş katlarında ise atriyumların bulunması ve bunların büyüklüğü yapılarını dayanıklılığını etkiler.

Kolon ve kirişler yapının iskeletidir, yapılara özgüdür ve mühendisler ve mimarlar tarafından özenle hesaplanarak bina içerisinde konumlandırılır. İnşa aşamasında yapıların iskeletleri içerisinden tesisat geçmemiş olması da önemlidir çünkü kolon ve kirişler; yapının tüm yükünü taşıyan ve herhangi bir deprem sırasında tüm bu yükü dengelemekle görevli yapı elemanladır. Bu yüzden bu yapı elemanlarının hem tasarım hem de inşa aşamasında dikkatle tasarlanması ve uygulanması büyük önem taşır. Kolon ve kirişlere ek olarak, yapıda bulunan ve önemli olan bir diğer öğe ise perde duvarlardır. Perde duvarlar; sismik hareketlere ters yönde kuvvet oluşturarak, katlar arası sismik şiddeti sönümler. Bu sayede depremin etkilerini azaltma özellikleri vardır. Depreme dayanıklı daire seçerken bu özellikleri göz önünde bulundurarak, güvenli bir daire seçimi yapabilirsiniz.

Yapı temelleri, yapının en az kolon ve kiriş kadar önemli bir bölümüdür. Yapı temellerinde, zemin etüd raporları daha önce belirttiğimiz gibi büyük rol oynar. Temeller, yapının oturduğu kaya ve toprak göz önünde bulundurularak; taşıması gereken yük açısından, derinliği değişebilir. Yalıtımlı temeller; hem depremin şiddetini daha az hissetmeniz, hem de yapının alabileceği hasarı en aza indirmesi açısından en güvenli ve radye temellere göre pahalı bir seçenektir. Radye temeller ise en yaygın kullanılan ve doğru uygulandığında yapının hasar alma riskini aza indiren önemli temellerdir.

Güçlendirilmiş Binalar

Güçlendirilmiş binalar, var olan deprem yönetmeliklerinden önce inşa edilmiş olabilir; bu durumda depreme dayanıklılık açısından tam olarak güvenli olmayabilir. Bu yüzden genelde genç yapılara taşınılması önerilir. Eski yapılar, günümüz şartlarına uygun olmadığı için genelde çelik malzemelerle güçlendirilmiş olması beklenir. Bu durumda taşınmak istediğiniz daireyi seçerken, binanın yaşını göz önünde bulundurmanız önemlidir. Bu sayede mühendisler ve mimarlar ile birlikte yapınızın güçlendirilmiş olup olmadığını, binanın tabi tutulduğu testlerle öğrenebilirsiniz. Bu testler genelde binanın birçok farklı noktasından beton örnekleri alınıp, bunların dayanıklılığının ölçülmesi, kullanılan çelik malzemenin kalitesi ve ne kadar yoğun kullanılıp kullanılmadığının belirlenmesi gibi bazı adımlar içerir. Bu testler, uzmanlar tarafından yaşadığınız mevcut binalara da uygulanabilir; bu sayede herhangi bir yapının depreme ne ölçüde dayanıklı olduğunu öğrenebilirsiniz.

Daha eski yapılar eğer bir önceki depremlerden hasar aldıysa, hasar raporlarını da gözden geçirmenizi öneririz. Hasar raporları sadece depremleri değil, başka türlü hasarları da içereceğinden; yapı hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz.

6 Şubat’ta yaşanan depremden dolayı büyük üzüntü duyuyoruz, umarız siz ve sevdikleriniz güvendedir. Unutmayın ki; dairenize yatırım, geleceğe yatırımdır. Benzer yazılarımız için Yapıyorum Blog‘u ziyaret edebilir ve onlarca yazımız içinden size uygun olanları okuyabilirsiniz. Bu ve diğer yazılarımızdaki ürünleri güvenle satın almak içinse sitemizi inceleyebilirsiniz.

Yorumlarınız bizim için çok değerli. Gelecek yazılarımız için araştırmamızı istediğiniz konuları, sorularınızı ve görüşlerinizi aşağıya yorum olarak bırakabilirsiniz. Yorumlarınızı okuyup en kısa zamanda cevap vermeye çalışıyoruz