Bide Nedir? Bidenin Tarihçesi

Bide, ilk kez 1600’lü yıllarda Fransa’da kullanılan yarı lavabo yarı klozet özelliği taşıyan genital bölge hijyeni sağlamaya yönelik tasarlanmış bir vitrifiye elemanıdır.Türkiyede kullanımı pek yaygın olmamakla birlikte, tuvalet sonrası genital bölgenin temizlenmesi işlemi için kullanılır. Bide özellikle taharet musluğunun olmadığı ülkelerde kullanılan ve temizlik için kullanılan vitrifiye ürünüdür.

Bidenin Doğuşu 

Adını oturuş biçiminden almış olan bide (bidet), Fransızca’da ‘’midilli’’ anlamına gelmektedir. Bidenin ilk ortaya çıkışının 17. yüzyıl civarında olduğu bilinse de mucidinin kim olduğu hakkında bir bilgiye rastlanmamaktadır. Fransa’da toplumun üst tabakasının yaygın olarak kullandığı bideler, aristokratlar arasında oldukça popüler olan bir vitrifiye elemanıydı. Hatta öyle ki, Fransız Devriminde hapse giren Marie Antoinette’in tuvalet hijyenini sağlayabilmek için hapishaneye bide sipariş ettiği anlatılır. Bunun yanı sıra, bazı tarihçiler geçmişte bidenin kadınlarda doğum kontrolü yöntemi olarak da kullanıldığına işaret etmektedir.

Geçmişten Günümüze Bide

Günümüzde tuvalet vitrifiye elemanı olarak kullanılan bide, her zaman tuvaletin bir parçası değildi. Eski zamanlarda bide; daha çok giyinme odalarında veya yatak odalarında bulunan herhangi bir tesisattan bağımsız, bir iç mekan mobilyasıydı. Yeniden doldurulabilir su hazneleriyle zeminden bağımsız olan bideler ahşaptan porselene kadar çeşitli malzemelerde üretiliyordu. Bu taşınabilir hijyen elemanının yerini, iç mekan tesisatının yaygınlaşmasıyla evlerde duvara veya zemine sabitlenen porselen türleri almıştır. Tesisatın bir arada toplanması kaygısıyla ortaya çıkan bu gelişme, bideleri yatak odalarından banyolara taşıyan bir gelişme olarak değerlendirilebilir. Bideler, 1928 yılında ilk alafranga tuvaletin ortaya çıkışına dek Avrupada yaygın olarak kullanılmıştır. Bide, günümüzde İtalya ve Arjantin’de hala yaygın olarak kullanılmaktadır.

Günümüzde Bide Türleri

Günümüzde sıcak ve soğuk su musluğu olan bideler; duvara ve döşemeye monte edilen ayaklı ve asma şeklinde iki türde bulunmaktadır. Ayaklı ve asma bidelerin temiz su ve atık su bağlantıları her ikisinde de duvar içindeki su tesisatına bağlanır. Asma bideler duvara konsol ile sabitlenirken duvardaki su tesisat borularını da kapattığından daha estetik bir görünüme sahiptir. Su sıcaklığı ve su basıncı manuel olarak ayarlanabilen mekanik türler olduğu gibi; otomatik kontrol paneline bağlı bir termostat ile kullanıcının tercihine göre kişiselleştirilerek ayarlanabilen çeşitleri de mevcuttur.

Başka Bir Çeşit Bide: Taharet Musluklu Klozetler

Klozetlerin ortaya çıkışıyla ve tuvalet hijyenini suyla sağlamanın yerini tuvalet kağıdının almasına karşı Amerikan Bide Şirketi,1964 yılında başka bir bideli klozet tasarımı piyasaya sürdü. Ancak ürün Avrupa’da ve Amerika’da beklenen ilgiyi toplayamadı. Günümüzde Türkiye’de yaygın olan klozetler bidelerle birlikte kullanılabilen vitrifiye elemanlarıdır. Klozetlerle ilgili daha ayrıntılı bilgi için “Klozet Seçimi Nasıl Yapılır? Nelere Dikkat Edilmeli?” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Suyla Temizlik mi? Tuvalet Kağıdıyla temizlik mi?

Ortaya çıkış amacı konusunda ikilikler olsa da, geçmişte tuvalet hijyeni sağlamak için bide; önemli bir elemandı. Suyla temizliğin çok daha hijyenik ve doğru olduğunu savunan uzmanlar haricinde suyla temizlik aynı zamanda da kültürel bir davranış. Özellikle İslamiyette taharet olarak bilinen tuvalet adabına ek olarak Hindistan ve Çin gibi müslüman olmayan ülkelerde de suyla temizlik davranışı yaygın. Bunun bir başka nedeninin tuvalet kağıdının maliyeti, tesisat sistemine ve çevreye verdiği zarar olduğu söylenebilir.

Japon Tuvaletleri

Bide veya taharet musluğuyla tuvalet hijyeni sağlamaktansa tuvalet kağıdı kullanmak nispeten daha konforlu bir yöntem olduğundan, bu amaçla yılda tonlarca tuvalet kağıdı kullanılıyor. Japonlar, 1981 yılında, suyla temizlik sağlayan bide ve klozet işlevini birleştirip yeni bir teknolojik tuvaletleri piyasaya sürdüler. Klozete entegre edilmiş bide işlevinin yanı sıra, kurutma gibi çeşitli özellikleri bulunan otomatik klozet kapaklaryla kullanıcı konforunu gözeten bu tasarım bideyi günümüz yaşamının konfor arayışına da uygun hale getirildi.

Sanatsal Bir Obje Olarak Bide

Fransa’da ortaya çıkmasına rağmen bide, hijyen sağlama işlevinin yanı sıra İtalyanlar tarafından oldukça sahiplenilen bir sanat objesi olarak görülmüştür. Özellikle Fransa ve İtalya’da soylu kadınları bide ile betimleyen oldukça fazla resim olduğunu görüyoruz. Bu da bidelerin işlevinin yanı sıra gündelik hayatın içinde olan bir sanat ürünü olmasıyla ve estetik bir obje olarak tasarlanmasıyla ilişkili. Süslemeli ve çeşitli bezemelerle donatılmış porselen bideler; ahşap oymalı başlıklı bideler gibi bir çok çeşitte; Art deco gibi birçok sanat üslubuyla ve estetik kaygıyla üretilen bideler çoğunlukla toplumun üst tabakası tarafından bir gösteriş biçimi olarak da kullanılmaktaydı. Sanat için bir tuval haline gelen bidelerle birlikte, banyoların hijyen sağlama işlevinin yanı sıra estetik kaygılara yönelik tasarlamak da yaygınlaşmıştı böylelikle. Siz de kendi banyolarınızı nasıl güzelleştirebileceğinizle ilgili fikir edinmek isterseniz ‘’2023 Banyo Dekorasyon Trendleri’’ başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.

Umarız “Bide nedir? Bidenin Tarihçesi” başlıklı yazımız ilginizi çekmiştir. Bu ve bunun gibi yazılarımızla sizin merak ettiklerinize cevap vermeye çabalıyoruz. Benzer yazılarımız için Yapıyorum Blog‘u ziyaret edebilir ve onlarca yazımız içinden size uygun olanları okuyabilirsiniz. Bu ve diğer yazılarımızdaki ürünleri güvenle satın almak içinse online mağazamızı inceleyebilirsiniz.

Yorumlarınız bizim için çok değerli. Gelecek yazılarımız için araştırmamızı istediğiniz konuları, sorularınızı ve görüşlerinizi aşağıya yorum olarak bırakabilirsiniz. Yorumlarınızı okuyup en kısa zamanda cevap vermeye çalışıyoruz.